7: Endometrioza kod adolescentica:
dijagnoza, liječenje i trenutno najbolja praksa
Endometrioza je kronična, progresivna, upalna bolest, definirana je kao prisutnost „otočića” tkiva endometrija maternice izvan sluznice maternice.
Endometrioza je vodeći patološki uzrok dismenoreje (bolne menstruacije) i kronične boli u zdjelici među adolescenticama (25-38% adolescentica sa kroničnom boli u zdjelici).
- kronična zdjelična bol koja je najjača za vrijeme menstruacije
- bolna menstruacija (dismenoreja)
- bol prilikom spolnog odnosa (dispareunija)
- obilne i dugotrajne menstruacije
- abnormalna krvarenja iz rodnice
- učestali zatvori ili proljevi
- napuhnutost
- bol prilikom mokrenja
- neplodnost (endometrioza je po učestalosti drugi najčešći uzrok ženske neplodnosti)
- pubertet i menstrualna anamneza (da li je bol prisutna od prve menstruacije, da li se bol pojačavala tijekom godina)
- izostanci iz škole ili izvannastavnih aktivnosti
- obiteljska anamneza
Nema specifičnih laboratorijskih pretraga kojima bi se potvrdila dijagnoza endometrioze, ali su laboratorijske pretrage važne za isključenje trudnoće, spolno prenosivih bolesti, infekcije urinarnog trakta).
Zlatni standard u dijagnozi endometrioze je dijagnostička laparoskopija (laparoskopska procjena za vizualizaciju i biopsiju lezija-žlijezde i strome endometrija izvan šupljine endometrija).
Laparoskopija se može smatrati dijagnostičkim i terapijskim postupkom; cilj ukloniti ili uništiti identificirane lezije i vratiti normalnu anatomiju.
Medikamentozno liječenje endometrioze,ovisno o kliničkoj slici, prema preporuci liječnika, neki od lijekova koji se koriste su:
- Nesteroidni protuupalni lijekovi
- Kombinirana oralna hormonska kontracepcija (estrogen/progesteron)
- Progestageni
- Analozi gonadotropin – opuštajućeg hormona (GnRH)
- Inhibitori aromataze
- Danazol
- Selektivni modulatori progesteronskih receptora
Simptomi endometrioze u većini žena s dijagnozom započeli su u adolescentnoj dobi.
S obzirom na širok spektar simptoma endometrioza često ostaje neprepoznata ili se kasno dijagnosticira.
Vrlo je važno razmotriti svaku dismenoreju kako bi se vrijeme otkrila endometrioza i kako bi se započelo adekvatno liječnje.